نوشته ی قبلی ام با این كه روی موضوع حساسیت برانگیزی بود اما بازخورد خوبی داشت. خوشبختانه نظر خشنی دریافت نكردم. این پختگی این جمع را نشان می ده. بذارید یك مقدار بیشتر معضل مزاحمت خیابانی برای خانم ها و راه های مقابله با آن را بشكافیم. راستش من بعد از انتشار آن نوشته یك مقدار در موردش مطالعه كردم و مقداری هم در باره اش فكر كردم. حالا می خواهم نتایج آن را اینجا جمع بندی بكنم:
در ولایت ما در همان سنین ده -دوازده سالگی كه مزاحمت های خیابانی شروع می شه مادرها به دخترها می آموزند كه جواب مزاحمت را نده. اصلا به رویت نیاور. انگار اصلا او را نمی بینی. قدم هایت سریع تر كن. جا خالی بده و....
راهكاری است كه نسل اندر نسل در ولایت ما به كار گرفته شده. این راهكار مزایایی دارد. از جمله این كه وقت آدم سراین موضوع تلف نمی شود. موضوع كش پیدا نمی كند و.... شاید اگر من هم دختری داشتم همین راه را به او توصیه می كردم. اما از سوی دیگر باید در نظر داشت كه با این كه این راه حل نسل اندر نسل به كار بسته شده باعث كم شدن مزاحمت های خیابانی نشده. اگر دور شهرمان بخواهیم خندق بكشیم كمابیش این راه راه عملی هست. اما اگر بخواهیم توریست جذب كنیم اگر بخواهیم دانشگاه های شهرمان در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند و دانشجویان واستادان تراز اول از گوشه و كنار دنیا جذب كنند اگر بخواهیم در تجارت باید حرفی داشته باشیم و شهرمان محوریت و مركزیت در عرصه های علمی هنری و اقتصادی و تجاری داشته باشد باید بدانیم این مسئله مزاحمت خیابانی عیب و عار هست. اگر خانم ها ی توریست با این مسئله در خیابان مواجه شوند مایه ی آبرو ریزی خواهد بود. این تصور صد در صد مردانه كه خانم ها نه تنها از مزاحمت ها ی خیابانی ناراحت نخواهند شد بلكه خوش خوشانشان هم باید بشود كه مورد توجه بوده اند اشتباه است اشتباه! اشتباهی هم هست كه متاسفانه آقایان از فرهنگ ها و ملیت های مختلف می كنند.
یك نكته ی دیگه هم هست: بیست سال پیش وقتی دختری با همان توصیه های مادران و مادربزرگ های ما با این مسئله برخوردمی كرد جامعه او را به عنوان یك دختر متین تحسین می كرد. این روزها سلیقه ها عوض دارند می شوند. خوب! دختری كه این توصیه را عملی می كند نه تنها با مزاحمین خیابانی بلكه با همشاگردی ها و همكاران هم كمابیش همان برخورد را دارد. یعنی هر مردی را كه می بیند بی اختیار مزاحم می پندارد و گارد می گیرد مگر این كه خلافش ثابت بشه. راستش نسل ما- مخصوصا نسل ما از خانم های تبریزی- این جوری بزرگ شده است. این جوری عادت كرده ایم و من فكر نمی كنم به این راحتی عادتمان تغییر كند. زمانی این رفتار مناسب تلقی می شد و اوج متانت. الان نظرها عوض شده. دست كم در شمال شهر تهران دیگه برداشت متانت از آن نمی شه. برداشت تكبر می شه.
یك راه برخورد هم برخی از دخترهای نسل من ابداع كرده بودند. در كیفشان كه دسته بلند داشت چند كتاب سنگین می گذاشتند و اگر كسی مزاحمشان می شد كیف را تاب می دادند و به او می زدند. در نظرات نوشته ی قبلی خاطره ای از یكی از دوستانم تعریف كردم. خوب! این راه حل خشن خطرناك هست. یك وقت طرف آسیب ببیند پشیمانی به بار می آید. چرا عاقل كند كاری كه باز آرد پشیمانی؟!
توصیه ای كه در وبسایت ها خواندم و به نظرم عاقلانه آمد این بود: (1) از برخورد خشن با مزاحمین بپرهیزید. طرف را فحش ندهید. این روش های خشن علاوه بر خطرناك بودن جواب هم نمی دهند. (2) بسته به شرایط یا سكوت كنید (همان توصیه مادرها و مادربزرگ ها) و یا با لحنی جدی و مطمئن از خود به او بنگرید و خیلی جدی به او بگویید مزاحمتش كار اشتباهی هست و باید این حركت زشت را تمام كند. (3) در صورتی تذكر می تواند فایده بخش باشد كه دیگر حاضران در جمع با خانمی كه مزاحمت برایش ایجاد شده همدلی كنند و با نگاه و حرفشان فرد خاطی را ملامت نمایند نه آن كه از ماجرا برای خودشان سوژه ای برای تفریح درست كنند. برای این كه جامعه همدل شود باید كار فرهنگی كرد. باید از طریق تعریف تجارب شخصی و یا ایجاد آثار هنری افراد را به اثرات سوء این معضل آگاه ساخت. (4) اگر در جمعی دیدیم كه دختری دارد به مزاحمین در مورد نادرستی رفتارشان تذكر می كند دست كم با نگاه هایمان او را پشتیبانی كنیم.
می گویند این راهكارها در شهرهای دنیا ثمربخش بوده و از شدت این معضل كاسته. ذات آدم ها همه جا یكی هست. بعید نیست در دیار ما هم ثمر بخش باشد. اگر در اینترنت بگردید از تعجب انگشت به دهان می مانید وقتی می بینید شكل این معضل و تصوراتی كه جامعه دارد چه قدر با آن چه كه در نیویورك یا دهلی یا توكیو هست مشابه هست. چیزهایی كه خیلی غلیظ مختص شهر خود می دانستید (فكر می كردید كه دیگه "جوهرند" ) می بینید در نیویورك و ...هم هستند! پس بعید نیست همان راه حل ها - با اندكی ایرانیزه كردن-اینجا هم جواب دهند.
در هر صورت این توصیه كه از برخورد خشن بپرهیزید عقلانی و محتاطانه است و با اخلاقیات مورد قبول جامعه ما می خواند. این كه تذكر بدهید كه دست از مزاحمت بردار و یا هشدار دهنده را پشتیبانی كنید نه تنها منافی ارزش های حاكم بر جامعه ی ما نیست بلكه در جهت تثبیت آنهاست.
اشتراک و ارسال مطلب به:
فیس بوک تویتر گوگل