مینجیق

+0 به یه ن

زهرا گفت:
خوشبختانه خانواده ی من همیشه محیط را برای كارهای پژوهشی فراهم می كنند ولی امان از فامیل و دوست و آشنا ، مرتب با حرفها یشان روحیه ی ما را خراب می كنند ، اصلا خانم دكتر اگه خانواده ای هم در ایران باشه كه این فرهنگ رو داشته باشه دیگران بهش اجازه نمیدن... به طور مثال می گویند تا كی میخواهی درس بخوانی ، دكتر ها همه بیكارند ، آخه من می خواهم به این افراد بگویم كه مگه من درس می خوانم كه مدرك بگیرم و پولدار شوم. مگر هدف من این است ؟؟؟ و یا نسبت به كسی كه خیلی درس می خواند با یك نگاه ترحم آمیز ،نگاه می كنند. و می گویند بیچاره اصلا تفریح ندارد یا حرف های دیگر .ولی اصلا به این فكر نمی كنند كه این فرد عاشق درس خواندن است عاشق كار علمی است . متاسفانه این موج ضد علمی و ضد پژوهش در ایران ما زیاد شده .
مینجیق گفت:
شاید زمان ابن سینا جز این بوده باشد اما در این چند صد سال اخیر كه به نظرم همین طور بوده. نسبت به 30-40 سال قبل بدتر نشده. شاید یك كوچولو بهتر هم شده باشد.
گفتم زمان ابن سینا یادم افتاد كه خواهر رازی و معشوق ابوریحان حامیان درجه یكی برای آنها در راه علم بودند.
ابوریحان یكی از كتب خود را برای معشوقش نوشته
مرجان گفت:
ولی خودمونیم زندگی با آدم های اهل علم یك كمی سخته مخصوصا كه طرف مقابل كاملا آدم معمولی ای باشه. علائقشون كاملا فرق می كنه دیگه
مینجیق گفت:
تفاوت علایق را به رسمیت شناختن خودش خیلی نكته مهمی هست. اگر فقط به همین نكته ای كه شما گفتید توجه بكنند نود درصد مسئله حل می شه.
ولی یك خانواده ی سنتی ایرانی این نكته را اصلا نمی خواد قبول كنه. در خانواده سنتی  گفته می شه همون كه "همه می كنند". همون كه "همه می گویند".
من با این "همه می كنند" "همه می گویند" مشكل دارم. در شهرستان ها خیلی بیشتر از تهران "همه می كنند" و "همه می گویند" سبك زندگی را تعیین می كنه. معلوم هم نیست این "همه"
كی هست كه من باید چشم و گوش بسته دنبالش راه بیافتیم!
چنان با اطمینان از حقانیت "همه می كنند" بر سر افراد كوبیده می شود كه انگار این "همه" --كه معلوم  هم نیست كیه(!!)-- مصون از خطا و اشتباهه.

نكته اینجاست كه معیار "همه" ابدا برای یك خانواده كه عضوی از آن یك پژوهشگر هست معیار خوبی نیست! دقیقا به همان علت كه شما گفتید علایق فرق دارند. اما خانواده ها نمی پذیرند. به نظر من اگر به علم هم علاقه نداشته باشند به احترام عضوی از اعضای خود باید تفاوت ها را بپذیرند.
اما خانواده ی سنتی ایرانی چندان با این مفهوم راحت نیست.
اصلا از علم و عالم بگذریم. اگر بدونند یكی از آب خوشش نمی آید می آیند رویش آب می ریزند. اگر بدانند از كدو خوشش نمی آید به زور بورانی كدو به خوردش می دهند. اگر همه خانواده از كرم های مدرن استفاده بكنند ویكی بخواهد بخور سنتی به صورت خود بدهد حتما از طرف خانواده با مخالفت شدید رو به رو می شود. مسخره اش می كنند. برعكس اگر اعضای خانواده اهل بخور و پمادهای سنتی باشند وای به روز كسی كه كرم استاندارد كارخانه ای از داروخانه می خرد. این واكنش ها  بخشی از آن ذهنیت فرهنگ سنتی شرقی هست كه می خواهد هویت فردی را له كند. نه این كه آزار داشته باشند. نه! در تفكر سنتی نمی خواهند كسی از اعضای خانواده علایق خود را داشته باشد و بر آن اصرار بورزد. می خواهند همه ی اعضا خانواده هویت و علایق مشابه داشته باشند. در همین راستاست كه از این كه یكی شان پژوهش علمی بكند و به جیزهایی بیاندیشد كه برای بقیه مفهوم نیست و سبكی از زندگی را برای خود داشته باشد كه با دیگران متفاوت هست برایشان وحشتناك هست.
این كه به زهرا گفتم اندكی بهتر شده به این جهت بود كه در سال های اخیر (10 سال اخیر) یك مقدار احترام به علایق و هویت فردی در خانواده ها بیشتر شده. احترام به علایق و سلایق یك پژوهشگر علمی هم در همین پكیج قرار می گیرد والا احترام به علم بیشتر نشده كه كمتر شده!

زهرا گفت:
تفاقا پیرو صحبت های خانم دكتر من یاد كتاب كیمیا گر افتادم كه در اونجا نوشته شده بود :" اگر كسی هر روز همان آدم های همیشگی را ببیند . آنها بخشی از زندگی خصوصی فرد می شوند و بعد از او می خواهند كه تغییر كند . اگر شخصیت كسی با آنچه دیگران می خواهند مغایر باشد آنها عصبانی می شوند. به نظر می آید هر كس در مورد اینكه دیگران چگونه باید زندگی كنند نظر خاصی دارد ولی هیچ یك از این نظریات شامل حال نظر دهنده نمی شود".


مینجیق گفت:
من یك چیزی می خواهم بگویم كه شاید شما از من نپذیرید. شاید حتی مرا متهم به بدبینی مفرط بكنید. مزاحمین وبلاگی هم دور برخواهند داشت كه چون من فرزند ندارم عقده ای می باشم و این تحلیل را می كنم. مادران هم بر من حمله ور خواهند شد كه "تو كه مادر نیستی چه می فهمی؟! ما مادرها صلاح بچه مان را بهتر می فهمیم هیچ كسی هم حق نداره این را زیر سئوال ببره! تو هم غلط می كنی در كار ما دخالت می كنی." اما دل به دریا می زنم و می گویم. به نظرم این مخالفت بزرگ خانواده ها با كار پژوهشی فرزندان به علت درآمد كم این نوع كارها نیست! درآمد كم فقط بهانه ی مخالفت آنهاست. بهانه ای است كه نسبتا محكمه پسند هست. اما وقتی رفتار والدینی را كه فرزندشان دل در گرو علمی گذاشته اند با دقت در برهه های مختلف زیر نظر می گیری می بینی در برهه هایی كه فرزند می توانست جهشی هم بكند كه نه فقط به لحاظ علمی بلكه به لحاظ مادی و مالی هم جلو بیافتد با "عزت تپان" و محبت های افراطی او را زمین گیر كرده اند.
محبت هایشان در این موارد به محبت های مادرشوهر بدجنس می ماند كه پسرش را با عطر غذا ی مورد علاقه اش از رفتن به سوی همسر باز می دارد هرچه می داند این جدایی در دراز مدت چه قدر به زندگی زناشویی و خوشبختی پسرش ضربه خواهد زد.
شاید هم رفتارش به مادری می ماند كه نگران خظر كردن فرزند هست و تمارض می كند تا او را در خانه نگاه دارد.

شاید هم چون مادری است كه از این پسرش پلیس آگاهی شود نگران هست توصیه نامه ای به مافوق او می نویسد و درنامه مهر و محبتی ابراز می كند كه مافوق آن را به جز بچه ننگی آن مرد جوان كه می خواهد در اداره ی آگاهی كار بیابد  تعبیر نمی تواند بكند. به این ترتیب آن مادر با ظاهری دلسوزانه آینده شغلی فرزندش را خراب می كند.

راستش من فكر می كنم خانواد ه های این منطقه از دنیا كه خاورمیانه اش می خوانند همین نوع وحشت را از علوم تجربی مدرن دارند. برایشان ناشناخته هست. برایشان وحشتناك هست كه فرزندشان غرق در آن شود و دنیایی بیابد كه برای آنها قابل درك نباشد. برای همین هم با ظاهری مهربانانه آینده اش را خراب می كنند.
این مختص خانواد ه های كم سواد نیست. اتفاقا خانواده های تحصیلكرده از این نوع وحشت ها بسیار بیشتر دارند.
شما گول این معلم خصوصی ها ی رنگارنگ و كلاس های تقویتی و كلاس ها ی مهارت های گوناگون را-كه والدین به فرزندشان تحمیل می كنند- نخورید. اونها برای چشم و همچشمی هست. خودشان بهتر از همه می دانند با شركت در آن كلاس های رنگارنگ فرزندشان به قله رفیعی كه دور از دسترس خودشان باشد نخواهند رسید! هروقت هم اگر رسید خود این والدین هستند كه شهریه این كلاس ها راپرداخت می كنند. اگر از كنترلشان خارج شد شهریه را قطع می كنند و فرزند نمی تواند بالاتر از دسترس آنها برود.
اما این كه فرزندشان روی پای خودش بایستد و جایگاهی در عالم علم برسد كه برای آنها دور از دسترس هست برای اغلب والدین تحمل ناشدنی هست. برای همین تا احساس خطر از این جهت می كنند به تكاپو می افتند كه "محبت كشان" و "عزت تپان" راه بیاندازند. "ای وای! قربونت برم چه قدر خودت را خسته می كنی! چشمات ضعیف می شه!"
اگر ده برابر آن را پای یك بازی كامپیوتری می نشست نگران چشمانش نمی شدند اما....

البته بگویم بابای من استثناست. من خیلی مدیون پدرم هستم.
اما چه در خود محیط های دانشگاهی ایران و چه در خانواده ها "متوسط الاحوال" بودن مرغوب تر هست تا تلاش برای استاندارد جهانی داشتن. چون این راحت تر هست همین را می پذیرند.
بازهم می گویم بین خانواده های ایرانی نسبتا خانواده اصفهانی هستند كه برای رشد بیشتر فرزندانشان در كارهای علمی و یا هنری به آنها بال و پر می دهند. البته به نسبت سایر شهرهای خاورمیانه. آنها هم نسبت به خانواده ها ایتالیایی خیلی كم اجازه رشد به فرزندان می دهند.

در امریكا در بخش تئوری آزمایشگاه اسلك بودم. این آزمایشگاه تور آموزشی تفریحی رایگان برای خانواده ها داشت. خانواده های آمریكایی با فرزندانشان می آمدند. اروپایی ها می آمدند. هندی ها می آمدند. چینی ها می آمدند.
خانواده های ایرانی هم زیاد آنجا بودند. اغلب هم تحصیلات عالیه داشتند. تیپ مهندس بین آنها زیاد بود. همه شان هم می گفتند به خاطر تحصیلات بچه هایشان فداكاری كرده اند و به آمریكا آمده اند والا در ایران می توانستند برای خودشان آدم مهم تری باشند و بروبیای بیشتری داشته باشند.
همه ی آنها را تشویق می كردم كه به استنفورد بیایند و در تورهای علمی خانوادگی تفریحی اسلك شركت كنند.
مادرها می گفتند:" خوبه! بعدش هم می رویم مركز خرید استنفور د كه خیلی باكلاسه!!!"
و اما پدرها! پدر ها آشكارا معذب بودند. نمی خواستند رك و صریح بگویند نمی خواهند در تورها شركت كنند ولی بهانه می آوردند. به نظرم می ترسیدند! از آزمایشگاه وحشت داشتند می ترسیدند تصویرشان در نزد همسر و فرزند به عنوان آقای دكتر-مهندس همه چیز دان خدشه دار شود. در آن سه سالی كه ما آنجا بودیم موفق نشدم خانواده ی ایرانی را مجاب كنم كه از این تورهای رایگان و در دسترس استفاده كنند. نه از تنبلی بود و نه از خست! از ترس بود. ترس از ناشناخته ها. ترس از ورود به دنیایی كه شاید دنیای مانوس ما نباشد. این ترس از ناشناخته ها در ما خاورمیانه ای ها بسیار ریشه دار هست.
علاقه بسیارمان به نوستالژی هم جنبه ی دیگر آن هست. می خواهیم در دنیای شناخته خود مان بخزیم .

عطیه گفت:
این كامنت قبلی شما در موردبال و پر دادن به فرزندان و ...فقط در یك كلمه خلاصه میشود： پدر سالاری
مینجیق گفت:
خانواده های هندی و چینی پدر سالارتر هستند اما رفتارشان متفاوت بود.
زهرا گفت:
حال خانم دكتر راهكار چیست ؟
مینجیق گفت:
"راهكار" نمی تونم اسمشو بذارم. یك پروسه درازمدت چند نسله لازمه كه ذهنیت ها عوض بشه. وقتی دانشجویان تحصیلات تكمیلی در پایان نامه ها و گزارش هاشون كه به زبان فارسی است می نویسند "دانشمندان نشان داده اند...." من از كوره در می روم. می گویم مگه برای رادیو و تلویزیون یا مجلات علمی عمومی داری می نویسی؟! اگر در برنامه های علمی صدا و سیما و یا در مجلاتی نظیر مجله دانشمند جملاتی از این دست بنویسید كاملا قابل قبول هست اما نه در پایان نامه یا در گزارش علمی و پروپوزال داخل دانشكده.
این "دانشمندان" كه می گویند افراد "از ما بهترون" نیستند. یكی مثل من و همكارانم وشاگردهایم هستند. یكی مثل خود همون فرد كه پایان نامه را دارد می نویسد. به او می گویم به جای این جمله ارجاع مشخص بده. همان گونه كه در متن های تخصصی علمی مرسوم هست.
حتی دانشجویان تحصیلات تكمیلی ما به این باور نرسیده اند. چند نسل طول می كشه این باور به وجود بیاید. البته باید در نظر داشته باشیم زمان چیزی را عوض نمی كنه. انسان ها هستند كه در طول زمان این گونه تغییرات را ایجاد می كنند.
روشش اینه كه امثال من در همین وبلاگ ها و رسانه هایی از این دست بنویسند و بگویند و توضیح دهند. من هم این كار را می كنم . البته انتظار تغییر در كوتاه مدت ندارم.

اشتراک و ارسال مطلب به:

فیس بوک

تویتر

گوگل