+0 به یه ن
تا گذشته ای نه چندان دور جامعه، قربانی تجاوز و تعرض جنسی را تقبیح می کرد. چندی است که بخش های پیشرو جامعه این تقبیح را نکوهش می کنند و به همگان گوشزد می نمایند که این متجاوز هست که باید تقبیح شود نه قربانی . علی الاصول این آگاهی بخشی از قرن ها پیش می بایست توسط رهبران دینی انجام می گرفت. اما نه تنها رهبران دینی در این راه قدم درخور توجهی برنداشته اند بلکه اغلب آنها به فراخور فرهنگ جمعیت به صراحت یا به طور ضمنی بر آزار و اذیت قربانی جنسی صحه گذاشته اند. همین امروز، اگر به مجلس ختمی در محلات حاشیه کلانشهرها بروید بعید نیست که بشنوید که روحانی مسجد پدران و برادران را ترغیب می کند که برای حفظ "آبرو" ، فلان خشونت را علیه زنان خانواده اعمال نمایند.
بگذریم! فعلا که بخش های پیشرو جامعه این آگاهی بخشی را انجام می دهند.
با این حال برای اکثریت جامعه اعم بر مرد وزن قابل باور نیست که قربانی تجاوز خود بیگناه هست. هرچند همچون گذشته صراحتا قربانی را تقبیح نمی کنند اما ته دل باور هم نمی کنند که او کاملا بیگناه هست. گمان می کنند که او هم حرکتی کرده تا چراغ سبزی برای متجاوز باشد. این نظر دربسیاری از موارد تجاوز از بیخ نادرست هست. در نوشته بعدی ام استدلال می نمایم که چرا نادرست هست.
چرا قربانی تجاوز خود شریک جرم نیست؟!
همان طوری که قبلا گفتم در بیشتر موارد تجاوز جنسی و نیز آزار و اذیت خیابانی نه به انگیزه جنسی بلکه به دلیل تثبیت مناسبات قدرت انجام می گیرد. در نتیجه رفتار و پوشش قربانی در این موارد اهمیتی ندارد. شاید طرف در کمال متانت باشد ولی متجاوز این گونه تشخیص دهد که با تعرض به او قدرت خود را تثبیت می نماید.
گاهی اوقات هم متجاوز یک بیمار جنسی است که باز مستقل از رفتار و پوشش قربانی کار خودش را می کند.
بنابراین باز هم نمی توان قربانی را مقصر دانست.
برخی اوقات هم دخترکان شیطنتی می کنند که توجهی برانگیزند اما کنترل شرایط از دست شان در می رود. در این مورد می توان دخترک را نیمه مقصر دانست اما میزان عذاب با میزان تقصیر (یک شیطنت نوجوانانه) ابدا تناسب ندارد.دست آخر مواردی هستند که قربانی ای وجود ندارد! هر دو مقصر ند اما زن خود را قربانی جلوه می دهد تا باج گیری کند.
من نمی دانم درصد هر کدام از موارد بالا چه قدر هست اما می دانم که قضاوت مشکل هست و بهتر هست قضاوت نکنیم.
در میان این موارد موردی که به ما به عنوان اعضای جامعه ربط دارد همین مورد اول هست. اگر می خواهیم جامعه مان از این تجاوز بری باشد باید سعی کنیم مناسبات قدرت چنان نباشد که افراد حاشیه جامعه و یا سرمست قدرت را به این کار جسور کند. نباید بذاریم مردان جوان به حاشیه رانده شوند. باید سعی کنیم جوی به وجود آوریم که حس کنند عضو این جامعه اند نه طرد شده از آن.
وقتی به پیشکسوت سالاری و زیاده خواهی پیشکسوتان و خواسته های بیجایشان پا می دهیم راه را برای سلسله مراتب بیمار قدرت که زمینه تجاوز را هم به وجود می آورد باز می گذاریم.
طرد شدن از خانواده یا اؤزون بیلَسَن
صبح ، بعد از این که نوشتم که به عنوان اعضای جامعه نباید افراد را طرد بکنیم بلکه باید سعی کنیم افراد را به آغوش جامعه بکشانیم ذهنم با این مسئله درگیر شد. از جنبه های گوناگون به آن فکر کردم. دیدم در جامعه ما خانواده ها هم خیلی زود بچه شان را طرد می کنند.
نسل های قبلی ایرانی ، غربیان را به تحقیر گربه صفت می نامیدند چرا که به زعم آنها غربیان مانند گربه فرزندان بزرگسال خود را از خانه می رانند. این قضاوت در مورد خانواده های غربی البته از عدم فهم اونها در مورد فرهنگ کشورهای غربی نشأت می گیرد. مستقل بار آوردن را با گربه صفتانه مادری کردن یکی می گرفتند. درک نمی کردند که برخی از والدین نمی خواهند بچه هایشان تا آخر عمر به آنها وابسته بماند.
درواقعیت خانواده های غربی خیلی بیشتر تحمل متفاوت بودن فرزندانشان از خود و از انتظارات خود دارند. در خانواده های ایرانی تا فرزند اندکی با انتظارات والدین تفاوت داشته باشد جامعه به والدین صد در صد حق می دهد که فرزند را طرد کنند.
با این اندیشه بودم که یکی از همکاران را دیدم که در یکی از مراکز دانشگاهی مهم آمریکا استاد هست. سمت مهمی هم دارد. از او پرسیدم که آیا دو هفته بعد به فلان همایش خواهد رفت؟ آهی کشید و گفت "نه! باید عروسی ای برود که ای کاش نمی رفت! " درددلش باز شد که دخترش می خواهد با مردی که سابقه اعتیاد دارد و تحصیلات عالیه ندارد و شغلی سطح پایین دارد عروسی کند. گفت هرچند مخالفم اما وظیفه پدری ام حکم می کند در کنار دخترم باشم و به انتخاب او احترام بگذارم.
با خودم فکر کردم اگر دختر یک استاد دانشگاه در ایران چنین مردی را انتخاب کند خانواده چه واکنشی نشان می دهند؟ اگر زبانم لال، دختر یکی از این خانواده های مدعی اصالت چنین کسی را انتخاب کند چه می شود؟!
شاید بگویید در آمریکا اگر دختری شوهر ناجوری انتخاب کند اون قدرها ضربه نمی بیند که در ایران می بیند. دقیقا درسته. اتفاقات چون جامعه و قوانین با دختران و زنان نامهربان هست نیاز بیشتری به حمایت خانواده هست. اما خانواده تا بچه شان یک کمی (خیلی خیلی کمتر از این حد) متفاوت از انتظارات عمل کند فوری طردش می کنند .
خیلی خیلی کمتر از این حد، کافی است که والدین ایرانی خود را محق بدانند که فرزند خود را طرد کنند. مثلا کافی است که زوج جوان بخواهند به جای گرفتن عروسی به سبک دلخواه والدین با آن هزینه سفر دور دنیا بکنند. همین کافی است برای طرد فرزند.
دوستان و آشنایان هم به جای گستردن چتر حمایتی بر سر فرزند (برای جلوگیری از ضربه خوردن او) تصمیم والدین را حلوا حلوا می کنند و هندونه زیربغلشان می دهند
پی نوشت: بچه های ما وقتی خیلی کوچکند خیال می کنند " اؤزون بیلَسَن"(=خودت می دونی) فحش هست. از بس که این جمله را از زبان بزرگترها خطاب به جوانان و نوجوانان با لحن خشن و با بی مهری شنیده اند. در فرهنگ ما بزرگتر نوجوان را قدم قدم می خواهد کنترل کند و تا اندکی قدم ها متفاوت می شود طرد کردن آغاز می شود. جواز استقلال (اؤزون بیلَسَن) و رهایی از وابستگی فقط با پرخاش انجام می گیرد نه با روی خوش و آرزوی موفقیت!
نه تنها آرزوی موفقیتی به زبان ویا در عمل صورت نمی گیرد بلکه مترصدند که "سرجوان به سنگ بخورد تا آدم شود و بفهمد که حق با والدین بوده"! خیلی وقت ها هم زمینه را فراهم می کنند که سرش به سنگ بخورد.
نه این که همه والدین ایرانی این جور باشند! اما جامعه این گونه بودن را اصلا عیب نمی داند. همه خرده ها به جوانی گرفته می شود که مطابق انتظار والدین عمل نکرده و دل برای والدین سوزانده می شود.
اشتراک و ارسال مطلب به:
فیس بوک
تویتر
گوگل